Ο όρος in situ είναι λατινικής προέλευσης και μεταφράζεται ως «επί τόπου”, διότι τα καρκινικά κύτταρα περιορίζονται στη βασική μεμβράνη. Εντοπίζονται δηλαδή τοπικώς και στην παρούσα φάση δεν έχουν μεταστατικές ιδιότητες. Ορισμένα εκ των οποίων έχουν όμως την τάση για κακοήθη εξαλλαγή. Εντούτοις, λόγω αδυναμίας διάκρισής τους αντιμετωπίζονται όλα ως δυνητικά κακοήθη νεοπλάσματα. Ο μη διηθητικός καρκίνος μαστού περιλαμβάνει:
Διήθηση ονομάζεται η εξάπλωση των καρκινικών κυττάρων στις φυσιολογικές δομές. Αρχικά επέρχεται η διείσδυση κι η επέκτασή τους σε πλησίον ιστούς. Εν συνεχεία μεταφέρονται μέσω της αιματικής και λεμφικής οδού από την πρωτογενή εστία σε λοιπά όργανα του σώματος. Κατανοητή γίνεται συνεπώς εδώ η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης. Ο διηθητικός καρκίνος μαστού αποτελείται από διάφορους τύπους, εκ των οποίων οι επικρατέστεροι είναι:
Η ιστολογική εξέταση οριστικοποιεί τη διάγνωση του καρκίνου. Ο παθολογοανατόμος εξετάζει τους ιστούς του δείγματος κι αναγράφει τα χαρακτηριστικά των καρκινικών κυττάρων. Η επιθετικότητά τους ονομάζεται βαθμός κακοήθειας κι αναφέρεται αποκλειστικά στο ρυθμό πολλαπλασιασμού τους. Ο καρκίνος μαστού διαφοροποιείται αναλόγως κι η μεταστατική του φύση εκφράζεται άμεσα από το αποτέλεσμα της συγκεκριμένης διάγνωσης.
Όλα τα είδη καρκίνου, ανεξαρτήτως οργάνου, κατηγοριοποιούνται ανάλογα την εξάπλωσή τους μέσα στον άνθρωπο. Η εξής ταξινόμηση ονομάζεται σταδιοποίηση κι είναι ένα εξατομικευμένο σύστημα, απαραίτητο για την αξιολόγηση της πρωτοπαθούς εστίας. Η σταδιοποίηση, σε συνδυασμό με το βαθμό κακοήθειας, καθορίζει την επιλογή της κατάλληλης αγωγής και την ενδεικτική πρόγνωση των ασθενών.
Για τη σταδιοποίηση του καρκίνου του μαστού χρησιμοποείται το διεθνές διαδεδομένο σύστημα TNM, όπου T = Tumor (Όγκος), N = Nodes (Λεμφαδένες) και M = Metastasis (Μεταστάσεις). Βάσει του παρακάτω πίνακα καθορίζεται λοιπόν το στάδιο υπολογίζοντας την έκταση του όγκου, τη διήθηση των λεμφαδένων και την ύπαρξη μεταστάσεων. Οι συνηθέστερες απεικονιστικές εξετάσεις που επιλέγονται είναι η αξονική (CT), μαγνητική (MRI) τομογραφία, το σπινθυρογράφημα οστών (Scanning), όπως κι η σύγχρονη τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων (PET), η οποία δύναται να ανιχνεύσει εστίες καρκίνου σε ολόκληρο το σώμα.
T1 – Όγκος <2cm
T2 – Όγκος 2-5cm
T3 – Όγκος >5cm
T4 – Εξέλκωση Όγκου
N0 – Απουσία Διηθημένων Λεμφαδένων
N1 – Διηθημένοι Λεμφαδένες 1-3
N2 – Διηθημένοι Λεμφαδένες 4-9
N3 – Διηθημένοι Λεμφαδένες >10
M0 – Απουσία Μεταστάσεων
M1 – Ύπαρξη Μεταστάσεων
Ο καρκίνος μαστού είναι μία σύνθετη νόσος, όντας αποτέλεσμα γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, με συστημική εκδήλωση. Άρα στη θεραπεία συμπεριλαμβάνεται η τοπική ίαση του πάσχοντος μαστού κι η ευρεία εκρίζωση του νεοπλάσματος από τον άνθρωπο. Σήμερα οι νεότερες θεραπευτικές επιλογές μπορούν να περιορίσουν δραστικά την ανάπτυξή του ή ακόμα και να τον εξαλείψουν. Καίριας σημασίας είναι όμως η άμεση αντιμετώπιση για την αποτελεσματική εκρίζωσή του.